ขนมหม้อข้าวหม้อแกงลิง เหนียวหม้อข้าวหม้อแกงลิง
เหนียวหม้อข้าวหม้อแกงลิง
ข้าว เหนียวหม้อแกงลิง ขนมพื้นบ้านใต้ ..........หม้อแกงลิงt หรือจะเรียกเต็ม ๆ ว่า หม้อข้าวหม้อแกงลิงคือชื่อของพรรณไม้ชนิดหนึ่งที่มีลักษณะพิเศษคือมีกรวยดัก แมลง ซึ่งรูปทรงคล้ายหม้อมีฝาปิด บางคนอาจนึกว่าส่วนนี้คือดอกของต้นหม้อข้าวหม้อแกงลิง แต่ความจริงดอกของมันผลิช่อน้อย ๆ ระอยู่ตามกิ่งที่สูงเหยียดขึ้นไปหาฟ้า ขณะที่กรวยเป็นส่วนหนึ่งของใบที่ห้อยลงมา บางครั้งอาจระอยู่ถึงพื้นดิน อาจเรียกได้ว่ากรวยนี้เป็นอวัยวะพิเศษที่ธรรมชาติให้ไว้สำหรับจับแมลง อันเป็นคุณสมบัติพิเศษของพืชที่กินแมลงเป็นอาหาร หม้อแกงลิงมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Nepenthes ampullaria เป็นพันธุ์ไม้ที่ถูกจัดอยู่ในวงศ์ Nepen Thaceae ในประเทศไทยนั้นพบมากทางป่าแถบภาคใต้บางท้องถิ่นภาคใต้ เรียก เหนงนายพราน หรือกระบวยก็มี แต่ชื่อที่คุ้นเคยกันมากที่สุดก็คือ หม้อข้าวหม้อแกงลิง ซึ่งคงได้มากกรวยดักแมลงที่มีรูปทรงคล้ายหม้อนั่นเอง เมื่อได้บพบสิ่งคล้ายหม้อห้อยอยู่ตามป่า อะไรจะเหมาะเท่ากับยกให้เป็นหม้อข้าวหม้อแกงลิง ซึ่งคงได้มาจากกรวยดักแมลงที่มีรูปทรงคล้ายหม้อนั่นเอง เมื่อได้พบสิ่งคล้ายหม้อห้อยอยู่ตามป่า อะไรจะเหมาะเท่ากับยกให้เป็นหม้อข้าวหม้อแกงของลิงไป ค่าที่ว่ามันคงจะแลดูน่ารักไปสำหรับจะเป็นหม้อข้าวหม้อแกงเสือ หรือหม้อข้าวหม้อแกงหมี ..........ชาวประมงทางภาคใต้คนหนึ่งให้เกร็ดความรู้แบบทีเล่นทีจริงว่า ถ้ามีหางงอกออกทางด้านหน้าถึงจะเรียกว่าหม้อลิง แต่ถ้าหางงอกออกด้านหลังเขาเรียกว่าหม้อค่าง ก็น่าสนใจอยู่ไม่น้อยที่ค่างจะได้มีส่วนร่วมด้วย หางดังกล่าวนี้ก็คือก้านที่ยืดยาวเชื่อมต่ออกมาจากปลายใบนั่นเอง พืชพันธ์ชนิดนี้เป็นไม้ป่า ซึ่งคนเมืองอาจจะไม่ค่อยมีโอกาสพบเห็นต้นจริงเท่าไร แต่ปัจจุบันนี้ได้มีผู้คิดนำเจ้าต้นหม้อแกงลิงมาปลูกขายเป็นไม้ประดับ ให้น้ำให้ปุ๋ยจนออกกรวยขนาดใหญ่น่าดู ด้วยกรวยทรงหม้อที่แปลกตานี่เองที่ดึงดูดผู้มีใจรักในต้นไม้ใบหญ้า ทว่ามีผู้ที่ซื้อไปชื่นชมได้ไม่นานก็ปรากฏว่าเจ้าต้นนี้ต้องล้มหายตายจากไป อาจเป็นเพราะว่ามันเป็นไม้ป่าที่ต้องอาศัยสิ่งแวดล้อมที่เป็นป่า การจะมาปลูกในเมืองคงต้องประคบประหงมดูแลกันเป็นพิเศษ จึงจะอยู่รอดปลอดภัยหรือต้องขึ้นอยู่กับความเข้มแข็งของแต่ละต้นที่จะทำให้ สามารถปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมของเมืองได้ คนที่ไม่รู้จักคุ้นเคยต้นหม้อข้าวแกงลิง อาจเพียงแต่นึกชื่นชมกรวยดักแมลงที่น่าอัศจรรย์ของไม้พันธุ์นี้แต่สำหรับคน ที่รู้จักป่าไม้ชนิดนี้ดี เช่น คนพื้นเพทางใต้ เมื่อได้เห็นกรวยดักแมลงของต้นไม้นี้ บางทีอาจทำให้นึกถึงรสชาติเค็ม ๆ มัน ๆ ของข้าวเหนียวนึ่งขึ้นมา นั่นเพราะคนใต้รู้จักจัดการให้กรวยดักแมลงอันนี้กลายมาเป็นของกินอร่อยได้ ไม่ยากเรียกว่าเป็นภูมิปัญญาที่สืบทอดต่อกันมาก็ไม่น่าผิด ผู้ที่คิดเริ่มแรกเมื่อพินิจพิจารณารูปทรงคล้ายหม้อคงทำให้คิดต่อไปว่าน่าจะ เอาอะไรมาบรรจุลงไปดี ถ้าจะเป็นข้าวเจ้าก็ไม่น่าจะเหมาะเพราะข้าวเจ้าถือว่าเป็นอาหารหลักที่คนใต้ กินอย่างเป็นเรื่องเป็นราว ฉะนั้นก็ควรเป็นข้าวเหนียวจะเหมาะกว่าด้วยว่าข้าวเหนียวสำหรับภาคใต้ถือเป็น ของกินเล่นหรือขนม ไม่ใช่อาหารหลักอย่างทางอีสานหรือเหนือ และโดยคุณสมบัติของข้าวเหนียว จะเกาะติดกันเป็นรูปทรงตามวัสดุที่ห่อหุ้ม อย่างเช่น การห่อข้าวต้มมัด ..........วิธีการทำ ข้าวเหนียวหม้อแกงลิงก็ไม่ต่างจากการทำข้าวต้มมัด มีข้าวเหนียวกับกะทิเป็นหลัก ขาดก็แต่กล้วยน้ำว้าเท่านั้น แรกเริ่มก็ต้องเข้าไปหาเก็บกรวยของหม้อแกงลิงมาก่อน เลือกอันที่อวบงามจะได้น่ากิน จากนั้นจึงแช่ข้าวเหนียวเอาไว้ แล้วนำกรวยหม้อแกงลิงไปล้างอย่างเบามือ นำมาเรียงไว้ในภาชนะที่ใช้นึ่ง ขั้นตอนต่อไปก็ต้องขูดมะพร้าวคั้นกะทิแยกหัวแยกหางกะทิไว้ ส่วนวิธีทำลำดับต่อไปนี้บางถิ่นที่อาจทำแตกต่างกัน บางแห่งจะกรอกข้าวเหนียวที่แช่ไว้จนได้ที่ลงไปในกรวย จากนั้นหยอดหางกะทิตามลงไป ยกขึ้นเตานึ่งกะพอข้าวเหนียวใกล้สุกดีจึงหยอดหัวกะทิที่ผสมเกลือพอเค็มนิด ๆ นึ่งอีกครั้งจนสุกดี ก็จะได้ข้าวเหนียวหม้อแกงลิงที่เห็นหัวกะทิมันย่องลอยอยู่ตรงปากหม้อ แต่บางแห่งจะมูลข้าวเหนียวไว้ก่อนแบบการทำข้าวต้มมัด โดยนึ่งข้าวเหนียวอย่าถึงกับให้สุกดี แล้วนำมาผัดกับหางกะทิ คลุกเคล้าให้ทั่วจากนั้นจึงมากรอกลงในกรวยหม้อแกงลิงที่มีหัวกะทิลอยเป็นมัน ย่อง น่ากินเช่นกัน วิธีการรับประทาน สามารถกัดกร้วมเข้าไปทั้งส่วนตัวกรวยและข้าวเหนียวภายใน แต่คนที่ไม่ค่อยคุ้นมักจะลอกเปลือกกรวยออกกินแต่ข้าวเหนียวข้างใน ตัวกรวยนั้นมีลักษณะเป็นเส้นใย ถ้าเลือกกรวยแก่มากก็อาจลำบากในการบดเคี้ยว หากเป็นเช่นนี้ก็ควรแล้วที่จะลอกเปลือกออกแล้วรับประทานเฉพาะข้าวเหนียวที่ รูปทรงเป็นหม้อแกงลิง แต่ถ้าได้กรวยขนาดพอเหมาะเคี้ยวกรุบ ๆ ไปพร้อมข้าวเหนียวก็ได้รสชาติไม่เลวทีเดียว ข้าวเหนียวหม้อแกงลิงจะจัดเป็นอาหารหนักคงไม่ได้ แต่ถ้าจะเรียกว่าของว่างก็คงแปลกหู เพราะคนพื้นบ้านใต้ไม่มีคำว่าของว่าง เพราะฉะนั้นเรียกเป็นขนมนั่นแหละถูกต้องที่สุดอะไรที่ไม่ใช่ข้าวซึ่งเป็น อาหารหลัก ก็จัดเป็นขนมได้ทั้งนั้น ตามตลาดแถวภาคใต้มักมีข้าวเหนียวหม้อแกงลิงวางขาย คนที่ทำขายส่วนใหญ่เป็นชาวบ้านที่อยู่ในละแวกใกล้เขตป่า อาจจะไม่ถึงกับป่าดิบใหญ่ แต่เป็นละเมาะป่าเล็ก ๆ ไม่ห่างบ้านนัก ถ้าสิ่งแวดล้อมเอื้ออำนวยก็มีให้เก็บกันเหลือเฟือ ขนมชนิดนี้บางคนก็ชอบกิน แต่คนใต้บางคนก็เมินหน้าหนีเพราะไม่ชอบรูปทรงของมันเขาว่าน่าเกลียด ก็ขึ้นอยู่อับรสนิยมของแต่ละคน เพราะมีบางคนที่ไม่ชอบรสชาติแต่ชอบรูปทรงแปลกตาก็มี โดยเฉพาะคนใต้ที่ไม่ได้กลับบ้านเกิดมานาน เมื่อได้เห็นขนมหม้อข้าวหม้อแกงลิงเป็นต้องรี่เข้าหาด้วยความประทับใจและ รำลึกถึงความหลัง ยิ่งปัจจุบันขนมหม้อข้าวหม้อแกงลิงหาดูยากขึ้นทุกวัน ด้วยมีขนมใหม่ ๆ เข้ามาเบียดเนื้อที่เรียกความสนใจได้มากกว่า รวมทั้งพื้นที่ป่าที่จะให้ต้นหม้อข้าวหม้อแกงลิงเติบโตก็หดหายลงไปทุกที อีกไม่นานแม้แต่คนภาคใต้เองก็อาจไม่รู้จักข้าวเหนียวหม้อแกงลิงขนมพื้นบ้าน ใต้ที่บ่งบอกถึงภูมิปัญญาช่างคิดช่างทำ และวิถีชีวิตที่อยู่ไม่ไกลห่างธรรมชาติของคนแต่ดั้งแต่เดิมวิธีทำขนม เหนียวหม้อข้าวหม้อแกงลิง
ส่วนประกอบที่ต้องเตรียม
ข้าวเหนียว 5 ถ้วย
กะทิ 2 ถ้วย
เกลือป่น 1/2 ช้อนโต๊ะ
น้ำตาลทราย1/2 ถ้วย
กรวยหม้อแกงลิง 50 หม้อเลือกที่อวบ ๆ ล้างให้สะอาด
แรก เริ่มก็ต้องเข้าไปหาเก็บกรวยของหม้อแกงลิงมาก่อน เลือกอันที่อวบงามจะได้น่ากิน จากนั้นจึงแช่ข้าวเหนียวเอาไว้ แล้วนำกรวยหม้อแกงลิงไปล้างอย่างเบามือ นำมาเรียงไว้ในภาชนะที่ใช้นึ่ง ขั้นตอนต่อไปก็ต้องขูดมะพร้าวคั้นกะทิแยกหัวแยกหางกะทิไว้ ส่วนวิธีทำลำดับต่อไปนี้บางถิ่นที่อาจทำแตกต่างกัน บางแห่งจะกรอกข้าวเหนียวที่แช่ไว้จนได้ที่ลงไปในกรวย จากนั้นหยอดหางกะทิตามลงไป ยกขึ้นเตานึ่งกะพอข้าวเหนียวใกล้สุกดีจึงหยอดหัวกะทิที่ผสมเกลือพอเค็มนิด ๆ นึ่งอีกครั้งจนสุกดี ก็จะได้ข้าวเหนียวหม้อแกงลิงที่เห็นหัวกะทิมันย่องลอยอยู่ตรงปากหม้อ แต่บางแห่งจะมูลข้าวเหนียวไว้ก่อนแบบการทำข้าวต้มมัด โดยนึ่งข้าวเหนียวอย่าถึงกับให้สุกดี แล้วนำมาผัดกับหางกะทิ คลุกเคล้าให้ทั่วจากนั้นจึงมากรอกลงในกรวยหม้อแกงลิงที่มีหัวกะทิลอยเป็นมัน ย่อง น่ากินเช่นกัน วิธีการรับประทาน สามารถกัดกร้วมเข้าไปทั้งส่วนตัวกรวยและข้าวเหนียวภายใน แต่คนที่ไม่ค่อยคุ้นมักจะลอกเปลือกกรวยออกกินแต่ข้าวเหนียวข้างใน ตัวกรวยนั้นมีลักษณะเป็นเส้นใย ถ้าเลือกกรวยแก่มากก็อาจลำบากในการบดเคี้ยว หากเป็นเช่นนี้ก็ควรแล้วที่จะลอกเปลือกออกแล้วรับประทานเฉพาะข้าวเหนียวที่ รูปทรงเป็นหม้อแกงลิง แต่ถ้าได้กรวยขนาดพอเหมาะเคี้ยวกรุบๆไปพร้อมข้าวเหนียวก็ได้รสชาติไม่เลวที เดียว
ขอขอบคุณ
http://nakian.blogspot.com/2011/07/blog-post_17.html
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น